Từ đầu tháng 5 đến nay, nhiều trận mưa lớn xuất hiện trên địa bàn tỉnh. Lượng mưa dồi dào giúp giảm chi phí tưới tiêu nhưng cũng tạo ra nhiều bất lợi cho sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là lúa Hè Thu, rau màu và các loại cây ăn trái nhạy cảm với ngập úng. Vì vậy, nông dân cần áp dụng đồng bộ nhiều biện pháp chăm sóc nhằm giúp cây trồng tăng sức chống chịu trước thời tiết và sâu bệnh trong mùa mưa.

xử lý cây mùa mưa

Hạn chế đổ ngã cho lúa Hè Thu

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, toàn tỉnh đã xuống giống lúa Hè Thu với tổng diện tích 35.191 ha; hầu hết đang ở giai đoạn đòng – trổ đến chắc xanh – chín. Đây là giai đoạn lúa rất dễ bị đổ ngã khi gặp mưa lớn, gió mạnh.

Biện pháp kỹ thuật giúp giảm đổ ngã:

  • Làm đất kỹ, cày xới sâu để rễ bám chắc và bộ rễ ăn sâu.

  • Chọn giống lúa cứng cây, chiều cao trung bình – thấp, bẹ lá ôm thân.

  • Gieo sạ mật độ thưa, sạ hàng để ruộng thông thoáng.

  • Bón phân cân đối N – P – K; tăng cường kali, canxi, silic để cây cứng khỏe.

  • Rút nước định kỳ:

    • Lần 1: sau đẻ nhánh rộ (28–30 ngày sau sạ).

    • Lần 2: sau bón phân nuôi đòng (46–48 ngày sau sạ).

    • Mỗi lần rút 5–7 ngày.

    • Trước thu hoạch 7–10 ngày cần tháo cạn nước để lúa cứng chân, giảm đổ ngã.

Ngoài ra, cần quản lý sâu bệnh kịp thời, vì lúa bị sâu bệnh hại sẽ yếu, dễ đổ hơn trong mưa gió.

Bảo vệ cây trồng cạn – ưu tiên thoát nước tốt

Rau màu, rau ăn lá và cây ăn trái (sầu riêng, mít, cây có múi…) rất nhạy cảm với úng nước. Mưa nhiều làm rễ thiếu oxy, tạo điều kiện cho nấm bệnh phát sinh, cây suy yếu, rễ thối và năng suất giảm.

Biện pháp thoát nước hiệu quả:

  • Lên luống, lên liếp cao; đào mương rộng, sâu để thoát nước nhanh.

  • Giữ mực nước trong mương cách mặt liếp 50–60 cm.

  • Đầu mùa mưa cần nạo vét mương rãnh, đào thêm rãnh phụ giữa liếp.

  • Lắp đặt máy bơm để chủ động bơm thoát nước vào những ngày mưa lớn.

Lưu ý quan trọng:

  • Không làm sạch cỏ hoàn toàn – chỉ cắt thấp, giữ gốc để che phủ đất, hạn chế xói mòn và đóng váng.

  • Hạn chế đi lại trong vườn lúc đất ướt hoặc bị ngập để tránh làm đất bị dí chặt, ảnh hưởng đến rễ.

Biện pháp hỗ trợ:

  • Dùng màng phủ nông nghiệp cho rau màu.

  • Che bạt nilon hoặc phủ mái cho vườn cây ăn trái.

  • Hộ có điều kiện nên sử dụng nhà lưới – mái che – nhà kính, đặc biệt cho rau, dưa, hoa màu

Bón phân hợp lý trong mùa mưa

Phân vô cơ:

  • Hạn chế bón đạm vì dễ kích thích đọt non – rất dễ nhiễm bệnh, thối đọt khi mưa nhiều.

  • Tăng lân và kali giúp cây cứng, tăng sức chịu úng – gió – mưa.

Bón vôi:

  • Đầu mùa mưa nên bón 500–1.000 kg/ha.

  • Tác dụng:

    • Cải thiện pH đất.

    • Khử phèn, mặn, độc tố kim loại.

    • Giúp đất tơi xốp, thông thoáng.

    • Hạn chế nấm khuẩn gây bệnh rễ.

Hữu cơ + Trichoderma:

  • Sử dụng phân hữu cơ hoai mục kết hợp nấm Trichoderma giúp ức chế vi sinh vật gây hại, đặc biệt hiệu quả để phòng bệnh thối rễ – thối gốc trên nhóm dưa, bầu bí và rau cải.

 Quản lý dịch hại tổng hợp (IPM)

  • Giữ vườn thông thoáng, mật độ trồng hợp lý.

  • Thường xuyên vệ sinh đồng ruộng và vườn.

  • Theo dõi chặt chẽ sâu bệnh sau mưa – nhất là bệnh do nấm.

  • Tăng cường sử dụng chế phẩm sinh học, giảm lạm dụng thuốc hóa học.

Kết luận

Mùa mưa mang tới nhiều rủi ro cho cây trồng, từ ngập úng, đổ ngã đến bùng phát sâu bệnh. Việc áp dụng đồng bộ các biện pháp như thoát nước tốt – bón phân hợp lý – quản lý dịch hại – che phủ bảo vệ – kỹ thuật chăm sóc phù hợp từng loại cây sẽ giúp cây trồng khỏe mạnh, tăng sức chống chịu và đảm bảo năng suất dù thời tiết diễn biến bất lợi.