1. Vì sao cuối năm là thời điểm vàng để chăm cây?

Từ tháng 12 – 1, thời tiết có đặc điểm:

  • Khô hanh, nắng nhiều, độ ẩm giảm.

  • Cây bước vào giai đoạn phục hồi – phân hóa mầm hoa – nuôi cành.

  • Đất dễ chai cứng, vi sinh giảm mạnh.

Đây là thời điểm cây cần dinh dưỡng đúng – môi trường đất tốt – bộ rễ khỏe để chuẩn bị cho vụ mới. Nếu chăm đúng giai đoạn này, cây sẽ:
✔ Hồi phục nhanh sau vụ cũ
✔ Tạo bộ tán khỏe, ít sâu bệnh
✔ Tích lũy đủ dinh dưỡng cho ra hoa – đậu trái ổn định
✔ Tăng năng suất 15–30% ngay vụ sau

2. Chăm rễ – Bước quan trọng nhất (70% quyết định sức khỏe cây)

2.1. Vì sao phải chăm rễ đầu tiên?

Bộ rễ yếu = cây hấp thu kém = dễ vàng lá, chảy mủ, thiếu chất, khó phân hóa mầm hoa.
Trong mùa khô, rễ tơ cực kỳ dễ tổn thương. Vì vậy cần ưu tiên phục hồi rễ trước khi bón phân mạnh.

2.2. Cách phục hồi rễ đúng chuẩn

Bước 1: Xử lý nấm hại rễ trước

  • Dùng chế phẩm vi sinh đối kháng Trichoderma, Bacillus

  • Hoặc thuốc gốc đồng / metalaxyl nếu rễ đang bị nấm (chết nhanh – chết chậm)
    Lý do: làm sạch đất trước rồi mới kích rễ, rễ mới ra mạnh.

Bước 2: Bổ sung hữu cơ – tạo môi trường cho rễ thở

  • Bón 5–20kg phân chuồng hoai → tăng mùn

  • Ủ gốc bằng phân gà vi sinh, phân bò hoai

  • Tủ gốc bằng rơm rạ, vỏ cà phê, xơ dừa giữ ẩm

Tác dụng:
→ Làm đất tơi, thoát nước tốt
→ Giảm nóng – giảm sốc nhiệt
→ Giữ ẩm cho rễ tơ

Bước 3: Kích rễ – Nuôi rễ tơ mới

Sử dụng:

  • Humic – Fulvic

  • Amino acid

  • Rong biển

  • Canxi – Bo dạng dễ tiêu

Kết quả:
✔ Rễ tơ trắng xuất hiện nhiều
✔ Rễ bám đất mạnh
✔ Khả năng hút phân, hút nước tăng gấp đôi

 Làm tán – Tỉa cành để cây thông thoáng, ít bệnh

3.1. Mục đích của việc làm tán

  • Giúp ánh sáng vào đều

  • Giảm độ ẩm trong tán → hạn chế nấm

  • Điều hướng dinh dưỡng vào cành chính, chuẩn bị ra hoa

  • Giúp cây phân bố trái đều, dễ chăm

3.2. Tỉa cành chi tiết theo từng loại cành

Nên loại bỏ:

  • Cành già – cành sâu

  • Cành tăm, cành vượt

  • Cành bị nấm

  • Cành mọc trong tán gây thiếu sáng

Nên giữ:

  • Cành cấp 1 – cấp 2

  • Cành khỏe, lá xanh đậm

  • Cành nằm đúng khung tán

4. Bón phân phục hồi – Dinh dưỡng cần cho từng bộ phận cây

4.1. Dinh dưỡng cho rễ

  • Lân (P) giúp phục hồi mô rễ

  • Canxi – Magie giúp rễ cứng cáp

  • Hữu cơ + vi sinh để nuôi hệ đất

4.2. Dinh dưỡng cho thân – cành

  • Đạm (N) nhưng ở mức vừa phải, tránh làm cây “bốc đọt”

  • Kali (K) giúp cứng cành, tăng vận chuyển chất

  • Trung vi lượng: Bo, Zn giúp nuôi cành non

Tỷ lệ NPK gợi ý:

  • 20-10-10

  • 30-10-10 (cây suy)

  • 20-20-15 (cây khỏe)

4.3. Dinh dưỡng cho lá

Muốn lá xanh dày – bóng – bền:

  • Phun amino + rong biển

  • Phun Ca-Bo để lá dày, dai

  • Vi lượng Fe, Zn cho lá xanh đậm

5. Phòng bệnh chủ động – Giảm 60% rủi ro vụ mới

5.1. Vệ sinh vườn

  • Phát cỏ quanh gốc

  • Gom tàn dư bệnh

  • Thoát nước tốt

5.2. Phòng nấm và vi khuẩn

  1. Dưới đất:

    • Trichoderma

    • Vi sinh Bacillus

    • Hoặc gốc đồng/metalaxyl (khi có bệnh)

  2. Trên lá:

    • Nano đồng, gốc đồng

    • Gốc lưu huỳnh (sương mai, thán thư)

    • Vi sinh phun phòng

5.3. Phun phân bón lá định kỳ

Cứ 20–25 ngày giúp:
✔ Kích thích tăng trưởng
✔ Tăng đề kháng
✔ Ổn định bộ lá

 Bổ sung vi sinh – Hữu cơ giúp đất sống lại

Đất là “đáy nồi” của cây. Muốn cây khỏe lâu dài phải nuôi đất.

6.1. Tại sao vi sinh quan trọng?

  • Giúp phân giải phân bón

  • Ức chế nấm bệnh

  • Cố định đạm – chuyển hóa lân

  • Giúp đất tơi – thoáng

6.2. Nên dùng loại nào?

  • Trichoderma

  • Bacillus subtilis

  • Pseudomonas

  • Vi sinh phân giải hữu cơ

Dùng 1–2 lần/tháng, đất sẽ cải thiện rõ chỉ sau 1–2 vụ.

 Kết luận – 5 việc cần làm ngay trong tháng 12–1

✔ Làm rễ mạnh trước
✔ Tỉa tán thông thoáng
✔ Bón phục hồi đúng loại – đúng giai đoạn
✔ Phòng bệnh chủ động, không để bệnh bùng
✔ Bổ sung hữu cơ – vi sinh để nuôi đất lâu dài

Chỉ cần làm đúng 5 bước này, cây sẽ bước vào vụ mới với sức khỏe tốt hơn, ít bệnh hơn và dễ đạt năng suất vượt trội.