Nứt thân xì mủ là bệnh lý nguy hiểm, gây thất thoát nghiêm trọng trên nhiều loại cây trồng. Việc hiểu rõ nguyên nhân nứt thân xì mủ, nhận biết dấu hiệu bệnh sớm và áp dụng cách khắc phục đúng kỹ thuật là điều cần thiết để bảo vệ vườn cây.

nứt thân xì mủ

Nguyên Nhân Gây Nứt Thân Xì Mủ (Root Cause Analysis)

Bệnh nứt thân xì mủ thường là sự kết hợp của nhiều yếu tố.

 Thời Tiết và Môi Trường Bất Lợi

  • Nắng nóng kéo dài: Dẫn đến thân cây khô, mô vỏ mất tính đàn hồi, dễ bị nứt toác vỏ cây.
  • Mưa lớn đột ngột sau khô hạn: Thân cây hút nước nhanh, bị “giãn nở” đột ngột, gây nứt thân, nứt cành.
  • Đất thoát nước kém: Gốc cây bị úng nước, rễ thiếu oxy, tạo điều kiện thuận lợi cho nấm bệnh (đặc biệt là Phytophthora) tấn công và gây ra hiện tượng xì mủ.

 Cách Chăm Sóc Không Đúng Kỹ Thuật

  • Tạo tán, cắt tỉa không đúng: Tạo tán quá mạnh, cắt tỉa sai mùa hoặc để lại vết thương hở lớn.
  • Tác động cơ học: Cào cỏ hoặc làm cỏ sát gốc gây trầy xước, tạo điều kiện cho nấm xâm nhập.
  • Tưới nước thất thường: Tưới không đều đặn, lúc khô hạn kéo dài, lúc lại bị úng nước.

Dấu Hiệu Cần Xử Lý Ngay Lập Tức

Cần hành động ngay khi phát hiện các dấu hiệu sau:

  • Nhựa cây chảy liên tục: Nhựa chuyển từ màu vàng sang nâu rồi đen, thường kèm theo hiện tượng sủi bọt mủ.
  • Vết nứt lan dài: Vết nứt xuất hiện và lan theo thân cây, mủ rỉ ra nhiều.
  • Cây suy yếu: Xuất hiện lá vàng, cành khô dần.
  • Bệnh lây lan nhanh: Vết bệnh lan rộng đặc biệt nhanh vào mùa mưa.

Nếu xuất hiện 2-3 dấu hiệu trên, phải cạo sạch và bôi thuốc trị nấm ngay.

 Cách Khắc Phục Nứt Thân Xì Mủ Hiệu Quả (Treatment & Recovery)

Quy trình khắc phục bao gồm 2 bước: Xử lý cấp bách và chăm sóc phục hồi.

 Bước 1: Xử Lý Ngay Khi Phát Hiện

  1. Vệ sinh vùng nứt:
    • Dùng dao sạch cạo hết phần vỏ bị bệnh.
    • Chỉ cạo tới khi thấy mô gỗ trắng.
    • Khử trùng dao bằng cồn/thuốc sát khuẩn để tránh lây lan.
  2. Bôi thuốc trị nấm – kháng khuẩn:
    • Dùng luân phiên các loại thuốc gốc Đồng (Copper Oxychloride, Copper Hydroxide), Metalaxyl – Mancozeb, hoặc Aliette (Fosetyl-Al) chuyên trị Phytophthora.
    • Bôi 2-3 lần, cách nhau 5-7 ngày.
  3. Kết hợp tưới – phun gốc:
    • Tưới thuốc gốc Phytophthora (Aliette, Phosetyl, Ridomil Gold) quanh gốc.
    • Việc này giúp chặn đường nấm tấn công từ rễ.
    • Lưu ý: Không bôi trực tiếp các chế phẩm sinh học (Bacillus/Trichoderma) vào vết thương hở, chỉ nên bón đất hỗ trợ.

 Bước 2: Chăm Sóc Phục Hồi Sau Xử Lý (Phục Hồi Cây)

  1. Chăm sóc đúng kỹ thuật:
    • Tưới đủ ẩm, đều, tránh tưới dồn dập.
    • Cắt tỉa nhẹ nhàng, không để vết cắt hở quá lớn.
    • Quét vôi gốc vào đầu mùa khô.
  2. Bổ sung dinh dưỡng giúp liền sẹo:
    • Bổ sung Canxi + Bo (10–14 ngày/lần).
    • Bón Kali cao để làm cứng mô thân.
    • Tránh bón quá nhiều Đạm (Nitrogen).
  3. Cải tạo đất và thoát nước:
    • Tăng cường hữu cơ (phân chuồng hoai, vi sinh, nấm Trichoderma) bón gốc.
    • Làm rãnh để thoát nước tốt mùa mưa.
    • KHÔNG để gốc ẩm kéo dài.

Phòng Ngừa Lâu Dài (Long-term Prevention)

Để tăng cường sức khỏe cây và phòng bệnh hiệu quả:

  • Trong Mùa Khô:
    • Quét vôi gốc và bổ sung Silic để tăng cứng cây.
    • Che nắng cho cây non.
    • Tưới giữ ẩm ổn định, tránh khô hạn.
  • Trong Mùa Mưa:
    • Đảm bảo hệ thống thoát nước TỐT, KHÔNG cho gốc bị úng nước.
    • Luân phiên tưới thuốc nấm gốc Phytophthora định kỳ.
    • Bón phân cân đối NPK – Ca – Bo – Hữu cơ.

Thực hiện tốt các biện pháp trên sẽ giúp cây trồng của bạn khỏe mạnh, chống chịu tốt hơn với bệnh nứt thân xì mủ và các tác nhân gây hại khác.